Tradycyjnie już pomiar kwasowości wykonywany jest metodą titracyjną. Obecnie jednak pojawiła sie możliwość znacznie łatwiejszego i szybszego oznaczania od razu trzech parametrów kluczowych przy ocenie jakości owoców: ilości cukru (%Brix) kwasowości (przeliczonej na odpowiedni kwas) oraz wskaźnika %Brix / %Kwasowość. I to wszystko bez odczynników! Zaczniemy jednak od metod tradycyjnych.

1. Metoda tradycyjna: pomiar zawartości cukru refraktometrem

Pomiar zawartości cukru jest typowym pomiarem przy ocenie stopnia dojrzałości owoców. W miarę rozwoju tkanki owocowej, część jej składników zostaje przekształcona w cukry. Do pomiaru służy refraktometr ze skalą %Brix, np. polularny PAL firmy ATAGO.

Procedura:

• upewnij się, że gniazdo i pryzmat refraktometru są czyste
• sprawdź odczyt refraktometru na wodzie (powinien wynosić 0.0%Brix), w razie potrzeby wyzeruj refraktometr
• dokładnie wysusz gniazdo i pryzmat, następnie nanieś kilka kropel soku
• odczytaj wynik, usuń próbkę i starannie wyczyść pryzmat oraz gniazdo

W naszym katalogu: Refraktometry uniwersalne  

2. Metoda tradycyjna: pomiar kwasowości przez miareczkowanie

Tradycyjna metoda pomiaru kwasowości polega na miareczkowaniu soku przy użyciu NaOH w obecności fenoloftaleiny. Alternatywna metoda, szybsza i prostsza, wykorzystuje refrakto-kwasomierze (o czym w następnym punkcie).

Procedura:

• przy pracy z NaOH zawsze używaj odpowiedniego sprzętu ochronnego
• odmierz pipetą 10ml soku i przenieś do czystej i suchej zlewki; od razu starannie umyj pipetę
• dodaj trzy krople fenoloftaleiny, całość dokładnie wymieszaj
• napełnij biuretę 0.1 normalnym NaOH
• podstaw pod biuretę pustą kolbę i powoli otwórz kranik by usunąć powietrze
• zanotuj poziom NaON na biurecie
• podstaw kolbę z sokiem i rozpocznij miareczkowanie, jednocześnie mieszając zawartość poprzez okrężny ruch kolby
• w chwili zmiany koloru na różowy zakończ miareczkowanie zakręcając kranik biurety
• odczytaj poziom NaOH na biurecie i oblicz objętość zużytą do miareczkowania [ml]
• przelicz wynik na stężenie konkretnego kwasu przemnażając go przez współczynnik przeliczeniowy k (dla kwasu winowego: k = 0.075, dla kwasu jabłkowego: k = 0.067, dla kwasu cytrynowego: k = 0.064)
• dokładnie umyj użyte do analizy szkło laboratoryjne
• odczynniki przechowuj w bezpiecznym miejscu

3. Metoda alternatywna: pomiar cukru i kwasowości refrakto-kwasomierzem

Refrakto-kwasomierze to nowa klasa urządzeń, pozwalająca na pomiar zarówno zawartości cukru (%Brix) jak i kwasowości, przy czym pomiar tej ostatniej nie wymaga odczynników. Dodatkowo wyliczany jest stosunek %Brix / %Kwasowość.

Z wyglądu refrakto-kwasomierze PAL-BX-ACID przypominają zwykłe refraktometry PAL. Mają tę samą wielkość i masę, mogą być myte pod bieżącą wodą. Co je wyróznia, to hybrydowy czujnik pozwalający na pomiar współczynnika załamania światła oraz przewodnictwa. W zestawie KIT otrzymujemy również wagę elektroniczną idealną do przygotowywania rozcieńczeń badanych próbek. Kilka plastikowych zlewek oraz pipet uzupełnia zestaw i pozwala na jego użytkowanie natychmiast po rozpakowaniu i wyjęciu ze sztywnego etui (mieści refrakto-kwasomierz, wagę cyfrową, zlewkę ze skalą oraz łyżkę miarową.

Procedura:

• nałóż na czujnik kilka kropel soku i przeprowadź pomiar zawartości cukru %Brix identycznie jak w przypadku pomiaru na refraktometrze
• usuń próbkę z gniazda refrakto-kwasomierza, starannie wyczyść i osusz gniazdo i czujnik
• wykonaj rozcieńczenie soku w proporcji 1:50
• połóż na szalce wagi zlewkę, wytaruj wagę tak, by wskazywała zero
• za pomocą łyżki miarowej dodaj do zlewki 1.00g soku *)
• dodawaj wody destylowanej, aż do uzyskania masy całkowitej 50.00g
• dokładnie wymieszaj przygotowany roztwór i nałóż na gniazdo pomiarowe refrakto-kwasomierza
• wykonaj pomiar - wynik zostanie od razu przeliczony na stężenie odpowiedniego kwasu [ g/100g] **)
• dodatkowo możesz wyliczyć wskaźnik %Brix / %kwasowości

*) 1.00g jest to minimalna ilość niezbędna do przygotowania roztworu o odpowiedniej dokładności; można też użyć np. 2.00g soku i dopełnić wodą do 100.00g, co poprawi dokładność

**) większość refrakto-kwasomierzy PAL-BX-ACID posiada funkcje OFFSET pozwalającą na korekcję charakterystyki pomiarowej i dopasowanie do wyników metody miareczkowej.

4. Porównanie i dopasowanie wyników, czyli funkcja OFFSET

Z uwagi na różne metody pomiarowe, możliwe są pewne róznice pomiędzy metodą miareczkową a tą wykorzystywaną przez refrakto-kwasomierze. Przed wdrożeniem urządzenia do rutynowej pracy, warto wykonać krzywą kalibracyjną porównujacą obie metody i w razie potrzeby dopasować charakterystykę refrakto-kwasomierza. Pozwoli to na uzyskanie zgodności obu metod. Funkcjonalność pozwalająca na skorygowanie charakterystyki nosi nazwę OFFSET. Jest o co walczyć, gdyż nowe urządzenia pozwalają na znacznie szybsze wykonanie pomiarów i to bez korzystania z agresywnego NaOH.

OFFSET to nic innego jak równanie y = a*x + b, gdzie x jest oryginalną wartością mierzoną przez PAL-BX-ACID, a jest mnożnikiem znieniającym kąt prostej, zaś b wartością dodawaną lub odejmowaną. W rezultacie możemy tak dopasować wyniki y, by pokrywały się z wcześniej stosowaną metodą miareczkową.

Tak w praktyce wygląda proces pomiarowy wraz z przygotowaniem próbki rozcieńczonej:

 W naszym katalogu: Refrakto-kwasomierze

5. Miareczkowanie titratorem

Zakup titratora wiąże się ze sporą inwestycją, jednak gwranatuje nawiększą elastyczność i dokładność pomiarów. Jest to po prostu zautomatyzowany proces miareczkowania. Urządzenia są na tyle inteligentne, że (po zaprogramowaniu) mogą od razu przeliczać wynik na kwasowość w mg/l dowolnego kwasu, np. cytrynowego, winowego itp

W naszym katalogu: Titratory

Informacje techniczne i handlowe:
Conbest Sp. z o.o.
30-733 Kraków
ul. Obrońców Modlina 16
tel: 12 261 95 00
wyślij wiadomość